„Dzień Pamięci o Holokau¶cie i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzko¶ci” został wprowadzony do szkół przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w 2004 roku, w ramach inicjatywy Rady Europy – „Nauczanie pamięci – edukacja na rzecz przeciwdziałania zbrodniom przeciwko ludzko¶ci”.
Jako stała data tych obchodów w szkołach w naszym kraju wybrany został 19 kwietnia - rocznica wybuchu powstania w Getcie Warszawskim. Data ta pozwala na podkre¶lenie nie tylko pamięci o tragedii Holokaustu, ale również możliwo¶ci przeciwstawiania się zbrodniom przeciwko ludzko¶ci.
Słowo „Holokaust" pochodzi z greckiego i oznacza całopalenie lub też
całopaln± ofiarę (bogom). Jest synonimem hebrajskiego słowa Shoah -
całkowita zagłada, zniszczenie, którym najczę¶ciej posługuj± się Żydzi.
Obecnie pojęcie Holokaust odnosi się do zagłady Żydów europejskich
dokonywanej przez nazistów niemieckich w czasie II wojny ¶wiatowej. W
Polsce pojęcie Holokaust pojawiło się w tym znaczeniu po raz pierwszy w
1943 r. w kontek¶cie likwidacji getta warszawskiego.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holokau¶cie ustanowiono oficjalnie
rezolucj± ONZ w listopadzie 2005 r., od dnia 27 stycznia 2006 r. w
rocznicę wyzwolenia obozu KL Auschwitz-Birkenau. Izrael upamiętnia
jednak dzień Holokaustu w dniu 19 kwietnia, tj. w rocznicę wybuchu
powstania w getcie warszawskim.
Główn± ide± obchodów Dnia Holocaustu jest uczczenie ofiar pogromu i
zagłady. Pamięć o tej tragedii ma też być przestrog± dla przyszłych
pokoleń wobec odradzania się postaw antysemityzmu, wynikaj±cych z
uprzedzeń i stereotypów
Wiedza o Holokau¶cie powinna być przekazywana kolejnym pokoleniom, gdyż
był on bezprecedensow± zbrodni± w dziejach ludzko¶ci. Należy pamiętać,
iż Żydzi i Cyganie byli jedyn± grup±, któr± nazi¶ci próbowali zgładzić
całkowicie, w sposób metodycznie zaplanowany z konsekwentnie prowadzon±
akcj± eksterminacji całych narodów. Holokaust był więc masowym mordem
dokonanym na około 6 milionach Żydów.
Projekty prowadzone w latach 2003 – 2011, w których uczestniczyli
uczniowie naszej szkoły, miały na celu upowszechnienie wiedzy o
Holocau¶cie i budowanie pamięci o wojennych losach narodu żydowskiego.
Miały sprzyjać kształtowaniu pogłębionej refleksji na temat
konsekwencji, jakie Holocaust pozostawił w ¶wiadomo¶ci i postawach
etycznych uczestników, a także następnych pokoleń. Zagadnienia
realizowane przez nasz± szkołę w ramach programu dotyczyły następuj±cych
zagadnień: „Los dziecka w czasach Zagłady – rola Sprawiedliwych w¶ród
Narodów ¦wiata”, „Trudne wybory”, „Pamięć i tożsamo¶ć”, „Jak przeżyć -
strategie przetrwania na „stronie aryjskiej”, wreszcie „Ludzie, czas i
miejsca - Holocaust moimi oczami. W ten nurt wpisuje się też obecny
projekt na rok szkolny 2010/2011: „Powojenne losy Dzieci Holocaustu”.
19 kwietnia, młodzież Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowej Rudzie
miała możliwo¶ć obejrzenia i wysłuchania montażu, przygotowanego przez
uczennice naszej szkoły, na który złoż± się fragmenty filmów Pt.
„Pianista” i „Lista Schindlera”, wspomnienia i wiersze oraz prezentacja –
wszystko na temat losów dzieci w czasach Zagłady.
„I pewnego dnia przyszła mamusia i zabrała mnie do innego mieszkania,
gdzie musiałem do mamusi mówić "pani." Czasem zapominałem
do mamusi mówić "pani" i wtedy mamusia była bardzo zdenerwowana.
A mnie tak trudno było przyzwyczaić się do tego, tak ciężko,
że czasami musiałem szepn±ć na ucho mamusi kilka razy:
"Mamusiu, mamusiu, mamusiu."
I pytałem:
"Mamusiu, a jak się skończy wojna, to czy będę mógł mówić
do ciebie gło¶no - 'mamusiu' "?”
(fragment wiersza J. Ficowskiego Pt. „List do Marca Chagalla”)
„Matka:
Tam za murem jest droga i szosa,
Która prosto prowadzi w niebiosa,
A przez niebo płynie wielka rzeka,
A t± rzek±, pamiętasz z daleka,
Płyn± białe ogromne okręta...
Syn:
Pamiętam.
Matka:
Tam za murem jest ogród irysów,
Li¶cie srebrne a płatki z jaspisu.
Biały tytoń, co pachnie o zmierzchu,
Gdy się idzie wieczorem t± ¶cieżk±,
A w dzień trawa tam pachnie i mięta...
Syn:
Pamiętam.
Matka:
A pod drzewem w¶ród kwiatów jabłoni
Stoj±: Zofia, Tadeusz, Antoni.
Maj± białe niedzielne ubrania,
A na bryczce Jarosław i Hania,
A w¶ród nich ja stoję u¶miechnięta,
Czy pamiętasz synu?
Syn:
Nie pamiętam.
Chociaż czasem ze snu mnie obudzi
Cień i obraz osłabły jak echo,
Nie pamiętam już twarzy i ludzi,
Nie pamiętam twojego u¶miechu.
Mów mi matko o drzewach i krzakach,
Tam za murem szumi±cych, za bram±,
Mów o gwiazdach, kamieniach i ptakach
Lecz o ludziach już nie mów mamo.”
(wiersz A. Słonimskiego Pt. „Getto Warszawskie. Rozmowa Matki z Synem”)
Małgorzata B±k, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowej Rudzie |