Bożków

    Wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda. Bożków jest bardzo dużą łańcuchową wsią, ciągnie się na długości 3 km, leży w dolinie Bożkowskiego Potoku, w obniżeniu między trzema pasmami górskimi - Górami Stołowymi, Sowimi i Bardzkimi. Bożków jest jedną z najstarszych osad na Ziemi Kłodzkiej. Już w czasie neolitu znajdowały się tutaj osady ludzkie. Wieś zachowała ciągłość osadniczą. Podczas poszukiwań znaleziono neolityczne radła, gliniane naczynia pochodzące z okresu kultury łużyckiej, odkryto ślady najazdu Celtów, wędrówek ludów oraz wpływów rzymskich. Niestety słabo udokumentowany jest okres wczesnego średniowiecza (V-X w.), zatem trudno jest ustalić kiedy pierwotna osada przerodziła się w wieś. Najwcześniejszy zachowany dokument, pochodzi z 1348 r. i traktuje o Bożkowie jako o dużej i posażnej miejscowości.
    Na początku udokumentowanego istnienia Bożków nosił nazwę Eckehardisdorf lub Ekhartsdorf, w przeciągu zaledwie 7 lat wieś zmieniała swe miano aż 4 razy. W 1355 r. miejscowość nazywano Eckhardivilla i Nokhardivilla. Po wielu kolejnych zmianach pisowni nazwy, odzwierciedlających prądy kulturowe jakie przechodziły przez nasze tereny, nazwa przybrana w 1748 r. czyli Eckersdorf, przetrwała do końca II wojny światowej. Po przejęciu Ziemi Kłodzkiej przez Polaków, wieś zwano Narożno (co było swoistym tłumaczeniem nazwy niemieckiej na język polski), a potem Bożków.

    Po II wojnie światowej zaistniały duże zmiany w funkcjonowaniu Bożkowa. W trakcie przejmowania lokalnego przemysłu przez administrację polską zakończyły swoją działalność istniejące tu kopalnie, część wyrobisk weszła w obręb kopalni Słupiec i mały odsetek miejscowej ludności podjął pracę w noworudzkich kopalniach. Także pałac von Magnisów zmienił swoją funkcję bo w 1956 r. budowlę przekształcono na ośrodek szkoleniowy Ministerstwa Rolnictwa, w niedługim czasie powstała w tym miejscu szkoła rolnicza z czasem przemianowana na Zespół Szkół Rolniczych. Zgodnie z polityką ówczesnych władz budynki folwarczne zaadaptowano dla PGR oraz gospodarstwa pomocniczego szkoły.

    Bożków należał do nielicznych wsi, w których sytuacja ludnościowa była ustabilizowana. Mieszkańcy innych miejscowości z różnych przyczyn zmieniali miejsca zamieszkania, a w Bożkowie następował nawet pewien przyrost mieszkańców. Wieś rozwijała się dość prężnie, wzniesiono nowe osiedle, mieszkańcy rozbudowywali swoje domostwa oraz zabudowania gospodarcze. Dla potrzeb Gospodarstwa Rolnego wybudowano fermę hodowlaną, a także rozbudowano zaplecze techniczne. Ale wieś straciła w tym czasie swój turystyczny charakter. Powodem tego było między innymi oddaleniem Bożkowa od głównej drogi i to, że miejscowość nie posiadała stosownego zaplecza noclegowego oraz nie przebiegały tędy szlaki turystyczne. Zamek stracił większość ze swych niezliczonych dóbr, a z czasem jego stan techniczny ulegał sukcesywnemu pogorszeniu.
    Bożków posiada wiele zabytków. Najokazalszym niewątpliwie jest zespół pałacowy złożony z szeregu obiektów wraz z ogrodem założonym w latach 1784-91. Istniała tu oranżeria słynąca z orchidei, bażanciarnia oraz staw ze złotymi rybkami. W pobliżu pałacu znajdują się oficyny z okresu XVIII i XIX w., a także wiele pomniejszych obiektów zawierających poszczególne detale z różnych okresów. Kolejnym doskonale zachowanym obiektem jest kościół św. Piotra i Pawła. Pierwotnie gotycki, obecnie barokowy, wzniesiony w  latach 1704-1708, ufundowany przez hr. J. F. von Götzena, wraz z okazałą plebanią z końca XVII w. Wokół Bożkowa rozsianych jest wiele interesujących kapliczek i figur przydrożnych.

    Obecnie bolączką Bożkowa jest, jak w większości miejsc w naszym kraju, bezrobocie i małe inwestycje gospodarcze. Władze, radni, mieszkańcy i inne służby starają się poprawić ten stan. Dobra współpraca między nimi przynosi już sukcesy.