im. Johannesa Gutenberga 8 grudnia 1946
roku o godzinie 1130 odbyła się uroczystość poświęcenia i otwarcia
Państwowej Szkoły Graficznej w Nowej Rudzie. W roku 2001 obchodziliśmy
55-lecie istnienia naszej szkoły, z tej okazji pozwólmy sobie na chwilę
wspomnień i refleksji nad jej działalnością w minionych latach.
Wspominając jej
początki nie można pominąć czasów wcześniejszych, przedwojennych kiedy działał
w murach naszej szkoły zakład poligraficzny. Jego założycielem był Wilhelm
Wenzel Klambt, który od roku 1842 wydawał w Nowej Rudzie gazetę propagującą
naukę, kulturę, sztukę i krajobraz Kotliny Kłodzkiej. Drukarnia systematycznie
modernizowała się przechodząc w okresie przedwojennym wszystkie etapy rozwoju -
od maszyn o ręcznym składaniu do wysokowydajnych maszyn rotacyjnych.
Po wojnie w 1945
roku z ramienia ówczesnych władz polskich do uruchomienia Zakładów Graficznych
Klambt w Nowej Rudzie upoważniony został Kazimierz Hefkaluk późniejszy dyrektor
Drukarni Państwowej w Nowej Rudzie a po powołaniu Państwowej Szkoły Graficznej
pierwszy dyrektor tejże szkoły.
Pionierami
kładącymi fundament pod tę pierwszą utworzoną w powojennej Polsce szkołę
graficzną byli : K.Hefkaluk, Z. Muszyński, K. Figwer, J. Halicki, St. Kowalski,
F. Kossakiewicz, W. Marszałkiewicz, M. Przybylski, J. Kuczerpa, J. Burman, J.
Bambola, J. Wieczorkowski, Puls, M. Łebski. Ludzie ci z całym sercem
przystąpili do kształcenia młodego pokolenia drukarzy, na których czekał
przemysł poligraficzny kraju.
W 1947 roku
doszło do zmiany nazwy szkoły na Szkołę Przysposobienia w Przemyśle
Poligraficznym I stopnia w Nowej Rudzie Centralnego Zarządu Państwowych
Zakładów Graficznych w Polsce. W 1948 roku - z jednorocznej została
przekształcona w 3-letnie Gimnazjum Graficzne, a od roku szkolnego
1951/52 w Zasadniczą Szkołę Poligraficzną. W latach 50-tych pieczę
nad nią sprawowali kolejno: Ministerstwo Przemysłu Lekkiego (1951-52),
Centralny Urząd Wydawnictw Przemysłu Graficznego i Księgarstwa (1952-54),
Dyrekcja Okręgowa Szkolnictwa Zawodowego (1954-55).
W 1955 roku na
skutek reorganizacji szkolnictwa zawodowego szkołę przekazano Kuratorium Okręgu
Szkolnego we Wrocławiu. W latach 60-tych przy macierzystej instytucji
powstał zespół szkół zawodowych, kształcący fachowców różnych specjalności,
zgodnych z potrzebami regionu i kraju.
We wrześniu 1964
r. ukazał się pierwszy numer gazety szkolnej pod tytułem "Gazetka Szkolna". W
wyniku ogłoszonego później konkursu gazetka ukazywała się pod tytułem "Młody
Drukarz".
Mijały lata,
zmieniały się jednostki nadrzędne, zmieniali się dyrektorzy, wykruszała się
stara pionierska kadra. W tym okresie szkoła przeżywała kryzys kadrowy.
Młodzi ludzie, którzy mieli wiele zapału do pracy na stanowisku nauczyciela
zawodu, nie posiadali przygotowania do pracy pedagogicznej
Dobór odpowiednio
wykwalifikowanego personelu utrudniała dysproporcja płac między przemysłem
a szkolnictwem. Inny problem stanowiła obniżająca się jakość wyposażenia
warsztatów szkolnych. Park maszynowy starzał się, a środki finansowe na
jego modernizację były znikome i nie pozwalały na wymianę maszyn
i urządzeń. Zjawiska te obserwuje się w połowie lat 60-tych.
Pracujący
w tym czasie nauczyciele na czele z dyrektorem szkoły postanawiają
przywrócić jej rangę, jaką posiadała w latach 50-tych. W tej sytuacji
zrodziła się myśl kompleksowej przebudowy i rozbudowy starego budynku
szkoły. Wiosną 1967 r. wykonano i zatwierdzono dokumentację, a jesienią
tego samego roku Powiatowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane przystąpiło do
pracy. Na czas remontu zajęcia lekcyjne odbywały się w zaadoptowanych do
tego celu pomieszczeniach internackich. Warunki nauczania w tym okresie
były bardzo trudne zarówno dla nauczycieli jak i uczniów. Tym czasem
brygady budowlane przystąpiły do zburzenia dotychczasowego budynku szkoły
i budowy nowego. Do końca 1968 roku wybudowano izby lekcyjne, korytarz,
kotłownię, założono instalację centralnego ogrzewania, położono nowy dach. Ukończenie
pozostałych prac zaplanowano na poczštek 1969 r. W tym samym czasie
modernizowano warsztaty szkolne. Wymieniono w dziale składu ręcznego
regały i uzupełniono zużyte komplety czcionek. Zakupiono nowy linotyp,
a następnie rozpoczęto sukcesywną wymianę parku maszynowego. W ten sposób
powoli i skutecznie szkoła wychodziła z chwilowego okresu załamania
i odzyskiwała utracony autorytet.
W 1974 roku
decyzją władz oświatowych na bazie istniejącej Zasadniczej Szkoły
Poligraficznej powstaje Liceum Zawodowe Poligraficzne o 4-letnim cyklu
nauczania. Następuje kolejny okres modernizacji warsztatów szkolnych, które
w 1976 r. wzbogaciły się one o kolejne maszyny. Odnowiono też
pomieszczenie linotypowe, zecernię, introligatornią oraz halę maszyn. Poziom
nauczania w omawianym okresie został znacznie podniesiony, rozwinęły się
różne formy pracy pozalekcyjnej, zakupiono nowe pomoce naukowe. Szkoła stała
się ważnym ogniwem w wałbrzyskim systemie oświatowo - kulturalnym.
Na początku lat
80-tych zarysowała się konieczność kolejnej zmiany organizacyjnej,
a mianowicie o utworzenia Technikum Poligraficznego. Przyczyną zmiany
profilu kształcenia były potrzeby rynku pracy. Zakłady poligraficzne rozpoczęły
sukcesywnie wprowadzać nowoczesniejsze technologie produkcji, mające zapewnić
w przyszłości pełną automatyzację procesów produkcyjnych. Przemysł
poligraficzny oczekiwał na wyszkolonego technika poligrafa
o specjalnościach: maszynista offsetowy, fotograf reprodukcyjny, kopista
reprodukcyjny i retuszer-montażysta.
Decyzją
Kuratorium Oświaty i Wychowania w Wałbrzychu 1 września 1985r. utworzono na
bazie istniejącej szkoły Technikum Poligraficzne.
Natychmiast po
uzyskaniu aprobaty rozpoczęto starania o przygotowanie bazy, zakup maszyn
i urzšdzeń do nauczania nowych specjalno�ci.
Przeprowadzono
adaptację pomieszczeń dawnej księgowości warsztatów na sale instruktażowe. W
pracach tych dużej pomocy udzieliły szkole zaklady opiekuńcze z Wałbrzycha (WZG "Kalkomania" oraz Dolnośląskie Zakłady Graficzne), które łącznie z
dokumentacją i wykonawstwem instalacji i innych prac w pełni
przystosowały pomieszczenia do zainstalowania nowych maszyn i urządzeń
W czerwcu 1985
roku Komisja Rekrutacyjna przyjęła uczniów, którzy od września utworzyli dwie
pierwsze klasy Technikum. W celu poprawy warunków socjalno-bytowych
uczniów od 1985 roku przystąpiono do remontu kapitalnego budynku stołówki
(Zameczek), który ukończono w 1988 roku. W odnowionym "Zameczku" oprócz
stołówki i całego pionu żywienia znalazło się miejsce na bibliotekę, czytelnię
i salę konferencyjną. Prawie że równolegle, bo w roku 1987
zdecydowano o remoncie kapitalnym Internatu. W pierwszej kolejności
przygotowano część męską a następnie żeńską. Zakończenie tych prac
nastąpiło w 1991 roku. Niestety z powodu braku pieniędzy nie udało się do
dnia dzisiejszego wykonać elewacji budynku internackiego.
W 1992
roku szkoła nawiązała kontakt z dawnymi właścicielami drukarni czyli rodziną
Klambt i Rose. Od tego roku rozpoczęła się efektywna współpraca,
o której świadczą następujące efekty:
·
W 1992 roku
warsztaty szkolne otrzymały w darze od właścicieli Klambt DRUCK GMBH
Speyer maszynš wielonakładową offsetową formatu B-0 typu MAN.
·
W 1993 I 1994 roku
dwie trzyosobowe grupy młodzieży wraz z opiekunami wyjeżdżały na miesięczną
praktykę zawodową do drukarni w Speyer.
·
W 1994 roku
warsztaty otrzymują dwukolorową maszynę offsetową "Rapidę"od Koenig Bruner AG
w Würzburgu.
·
Z okazji 150-lecia
istnienia wydawnictwa Klambt w szkole odbywała się uroczysto�ć połączona z
wmurowaniem tablicy pamiątkowej, w której udział bierze obecny właściciel
wydawnictwa dr. Bernd Rose z małżonką.
Od tego czasu
corocznie przedstawiciele Rodziny Rose i Klambt odwiedzają szkołę
i udzielają jej pomocy w różnej formie. W międzyczasie warsztaty
szkolne uległy modernizacji. W 1988 r. przystąpiono do likwidacji
składu ręcznego (zecerni) i linotypu a od roku szkolnego 1989/90
młodzież rozpoczęła naukę składania tekstów na komputerach. Jednak rok 1991 to
początek kryzysu dla poligrafii w naszej szkole. Niezwykle szybki rozwój
techniki informatycznej oraz jej szerokie zastosowanie w poligrafii powodują
konieczność wprowadzenia nowych rozwiązań i restrukturyzacji zarówno procesu
produkcyjnego jak i wprowadzenia daleko idących zmian w kierunkach kształcenia
i treściach programowych. W 1991 r. rozpoczął się nabór do Liceum Zawodowego
o specjalności sprzedawca-magazynier. W roku szkolnym 1993/94
wstrzymano nabór do klas poligraficznych, a przy Technikum Poligraficznym
powstało Liceum Ogólnokształcące oraz Liceum Zawodowe o specjalności administracyjno
biurowej. W wyniku podjętych działań zmierzających do utrzymania kształcenia w
kierunkach poligraficznych w roku szkolnym 1996/97 utworzono szkołę zasadniczš
o specjalno�ciach introligator oraz maszynista offsetowy. W wyniku prowadzonych
działań restrukturyzacyjnych zlikwidowano kształcenie w działach retuszu i
montażu oraz w dziale składu ręcznego. W pomieszczeniach tych działów powstały
pracownie komputerowe w których oprócz informatyki uczniowie mają możliwość
zapoznania się z podstawami DTP. W roku szkolnym 1997/98 otwarte zostało
Studium Policealne o kierunku operator małej poligrafii, zaś w roku 1999/2000
Studium Policealne technik poligraf. W roku szkolnym 2001 opuszczą szkołę
ostatni absolwenci specjalności introligator, której absolwenci mają coraz
większe problemy z zatrudnieniem na lokalnym rynku. W miejsce tej specjalności
w otwartym w roku szkolnym 2000/2001 technikum poligraficznym wprowadzono obok
procesów drukarskich procesy przygotowawcze. W ostatnich 4 latach prowadziliśmy
też liceum ogólnokształcące o profilu ogólnym z elementami edukacji
poligraficznej oraz technikum ochrony środowiska a także liceum o profilu
humanistycznym z rozszerzonym językiem angielskim. W dniach 27-28 września 2002
roku odbyła się w naszej szkole uroczystość nadania imienia Johannesa
Gutenberga, w której wzięli udział oprócz przedstawicieli władz samorządowych
powiatu i województwa Prezes Polskiej Izby Druku dr inż. Jerzy Hoppe, prezes
Sekcji Poligrafów SIMP doc. dr inż. Kazimierz Stępniewski, dyrektorzy
większości publicznych szkół poligraficznych oraz przedstawiciele dolnośląskich
i noworudzkich instytucji i przedsiębiorstw. W dniach tych odbyło się w szkole
sympozjum poświęcone technologiom oferowanym przez firmy RISO oraz RICHTER.
W minionym
pięćdziesięciopięcioleciu szkoła nasza ulegała wielu przemianom. Kształciliśmy
w różnych dziedzinach, obok wiodącego kierunku poligraficznego pojawiały się
i znikały inne kierunki, nigdy jednak tempo i zakres zachodzących
zmian nie były takie jak w ostatnich latach. Bez wątpienia przyczyniło się
do tego urynkowienie gospodarki i zmiana zapotrzebowania na rynku
pracy. Reforma struktury systemu kształcenia oraz zbliżający się niż
demograficzny spowodują, że w najbliższych latach wszystkie szkoły średnie
przeżywać będą regres. Zmniejszy się ilość uczniów, oddziałów a prawdopodobnie
również ilość szkół. O tym, które ze szkół przetrwają zadecyduje atrakcyjność
ich oferty edukacyjnej. Mamy nadzieję, że noworudzki "poligraf"
wyjdzie z tej próby zwycięsko.
|